Agroturystyka to nie zawsze działalność gospodarcza

Trwa sezon letni. Właściciele dużych gospodarstw z ładnymi widokami na pola, lasy czy jeziora mogą zastanawiać się nad odpłatnym udostępnianiem swoich posiadłości turystom. Aby móc zapraszać wczasowiczów, po pierwsze trzeba dysponować odpowiednim terenem.

Nieformalnie wymaga się, aby w ofercie agroturystycznej oprócz atrakcyjnego wyglądu samego gospodarstwa czy także ładnie zagospodarowanej przestrzeni całej wsi, znalazło się coś unikatowego, co przyciągnie urlopowiczów. Mogą to być okoliczne zabytki, szlaki turystyczne, szlaki rowerowe, wypożyczalnie łódek, wędek, stadnina koni czy spływ kajakowy. Dodatkowymi atutami mogą okazać się domowe posiłki lub żywność ekologiczna, możliwość rozpalenia grilla lub ogniska, plac zabaw dla dzieci, wreszcie różnorodność upraw i hodowli w gospodarstwie czy stosowanie technik przyjaznych środowisku. Zgodnie bowiem z opinią Ministerstwa Gospodarki, świadczenie usług w ramach agroturystyki powinno polegać na świadczeniu turystom usług przy wykorzystaniu pierwotnych zasobów gospodarstwa, a zatem utrzymując jego pierwotny charakter oraz podstawową funkcję, jaką jest zdolność do produkcji rolnej.

Pod względem formalnym, na gruncie ustawy o PIT oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, rozliczenie udostępniania turystom wypoczynku w domowych, wiejskich warunkach zmienia się w zależności od tego, kto i na jaką skalę chce zająć się agroturystyką.

Małe gospodarstwa zwolnione z podatku dochodowego

Ustawa o PIT nie nazywa wprost działalności agroturystycznej. Zwalnia natomiast z podatku dochodowego dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5 (art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT). Zatem zapłaty PIT-a przy agroturystyce można uniknąć tylko w przypadku spełnienia łącznie wszystkich wspomnianych warunków, tj. gdy:
1. w ofercie agroturystycznej znajdują się wyłącznie usługi wynajmu pokoi gościnnych,
2. nocleg znajduje się na terenie wiejskim w gospodarstwie rolnym, którym jest obszar gruntów, sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu m.in. osoby fizycznej (ustawa o podatku rolnym) oraz
3. oferujemy maksymalnie 5 pokoi gościnnych.

Jeśli właściciel gospodarstwa nie spełnia powyższych warunków (posiada np. 6 pokoi gościnnych) albo zamierza w ramach agroturystyki świadczyć turystom dodatkowe, niewymienione w zwolnieniu usługi (np. poza noclegiem i wyżywieniem także naukę jazdy konnej), to od uzyskiwanych z nich dochodów zapłaci PIT. Przy rozliczaniu takich dochodów można wybrać zarówno skalę podatkową (czyli stawki 18-proc. i 32-proc.), podatek liniowy (19-proc.), ryczałt ewidencjonowany oraz kartę podatkową.

O zwolnieniu z PIT przesądza zatem skala oraz rodzaj świadczonych usług związanych z agroturystyką. Te regulacje dotyczą zarówno rolnika, osoby prywatnej jak i przedsiębiorcy.

Rolnik poza przepisami o działalności gospodarczej

W przepisach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z kolei ustawodawca odnosi się do agroturystyki przez pryzmat rolnika. Zgodnie z art. 3 tej ustawy jej przepisów nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów oraz wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego.

Rolnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która posiada gospodarstwo rolne o obszarze przekraczającym 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy oraz na terenie tego gospodarstwa prowadzi działalność rolniczą.

Działalność rolnicza z kolei to produkcja roślinna i zwierzęca, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwo, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowego fermowego oraz chów i hodowla ryb.

Otwierający gospodarstwo agroturystyczne rolnik, który spełnia powyższe warunki, nie musi rejestrować się jako przedsiębiorca w CEDIG. Jego jedynym obowiązkiem w zakresie rejestracji będzie uzyskanie wpisu do ewidencji obiektów, w których prowadzi się usługi hotelarskie. Taką ewidencją dysponuje wójt.

Natomiast każdy, kto nie jest rolnikiem, aby móc gościć u siebie turystów w ramach działalności agroturystycznej, będzie musiał otworzyć i zarejestrować własną działalność gospodarczą.

Rozliczenie wczasów jako najem prywatny

Jeszcze inaczej może wyglądać prowadzenie gospodarstwa agroturystycznego w sytuacji, gdy osoba zamierzająca „ruszyć” z agroturystyką, nie będzie spełniała warunków do zastosowania zwolnienia z PIT (np. w jej ofercie znajdzie się więcej niż 5 pokoi gościnnych) i jednocześnie ograniczy się wyłącznie do świadczenia usług noclegowych (bez wyżywienia). W takim przypadku dochody uzyskane z tego tytułu mogą stanowić tzw. najem prywatny, który jest odrębnym źródłem dochodu, opodatkowanym – do wyboru podatnika – na zasadach ogólnych lub ryczałtem ewidencjonowanym (wybór ryczałtu trzeba zgłosić do fiskusa). Rozliczanie na zasadach najmu prywatnego dotyczy zarówno o osobę prywatną nie prowadzącą własnej firmy, jak i przedsiębiorcę, jeśli pokoje gościnne przeznaczone pod agroturystykę stanowią jego majątek prywatny.

Katarzyna Miazek, Tax Care