Obowiązek podatkowy w VAT w chwili wydania towaru przewoźnikowi

Zasada ogólna w VAT mówi, że obowiązek podatkowy w tym podatku powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, co oznacza, że sprzedawca powinien rozliczyć VAT za ten miesiąc (kwartał), w którym dokonał dostawy towarów lub wykonał usługi (art. 19a ust 1 ustawy o VAT). W domyśle wiadomo, że chodzi o dostawę lub wykonanie na rzecz klienta (nabywcy). Z kolei dostawa towarów oznacza przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy).

A co, jeśli przedsiębiorca dostarcza zamówienia za pośrednictwem kuriera? Czy obowiązek podatkowy w VAT powstanie w miesiącu (kwartale) wydania towaru z magazynu spedytorowi czy w miesiącu (kwartale) dostarczenia go przez spedytora nabywcy?

Liczy się moment przekazania paczki kurierowi

Z taką wątpliwością zwrócił się do urzędu skarbowego VAT-owiec, który swoje sprzedane towary wysyła do klientów w większości za pośrednictwem firmy spedycyjnej, zgodnie z zawartą z nią umową. Do tej pory przedsiębiorca uznawał, że do zrealizowania dostawy towarów dochodziło w dniu jej odbioru czy dostarczenia do klienta (dokładniej do miejsca wskazanego przez klienta przy zamówieniu). We wniosku składanym do fiskusa VAT-owiec pyta o możliwość zmiany dotychczasowej praktyki. Jego zdaniem, zgodnie z art. 544 § 1 i 2 kodeksu cywilnego, będzie mógł rozpoznać dostawę towarów w chwili powierzenia rzeczy przewoźnikowi z poleceniem dostarczenia jej do miejsca przeznaczenia – czyli pod adres wskazany przez zamawiającego.

Art. 544 § 1 Kodeksu cywilnego: „jeżeli rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju”.
Art. 544 § 2 ww. ustawy: „(…)kupujący obowiązany jest zapłacić cenę dopiero po nadejściu rzeczy na miejsce przeznaczenia i po umożliwieniu mu zbadania rzeczy”.

Jako uzupełnienie wniosku, przedsiębiorca dodał m.in., że:
- nabywca sam będzie decydować o sposobie i momencie odbioru towaru,
- przeniesienie na firmę spedycyjną prawa do rozporządzania towarem jak właściciel będzie następować w momencie wydania towaru z magazynu,
- nabywca będzie miał prawo do roszczeń  w stosunku do sprzedawcy w przypadku uszkodzenia czy zniszczenia przesyłki,
- przed przeniesieniem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel nie będzie następować żadna zapłata ani w całości ani w części,
- faktura za towar będzie albo przekazywana wraz z towarem przewoźnikowi albo wysyłana osobno w zależności od uzgodnień z klientem.

Fiskus się zgadza

W interpretacji indywidualnej z 2 grudnia 2015 r. o sygn. IBPP1/4512-705/15/BM Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach podkreślił, że wydanie towaru zasadniczo jest momentem decydującym o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z towarem. Jak wynika z przepisów Kodeksu cywilnego przywołanych przez wnioskującego przedsiębiorcę, wydanie rzeczy następuje w momencie powierzenia ich firmie spedycyjnej z poleceniem dostarczenia rzeczy do docelowego miejsca uzgodnionego wcześniej z kupującym. Z chwilą, w której rzecz została powierzona przewoźnikowi, następuje formalne spełnienie świadczenia przez sprzedawcę, a na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą. Zatem przedsiębiorca może rozliczać VAT w miesiącu wręczenia zamówienia do rąk kuriera.

Fiskus podparł się stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawa C-320/88). Trybunał uznał tu, ze przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na inny podmiot skutkuje tym, że uzyskuje on de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeśli nie wiąże się to z przeniesieniem własności (sprawa C-320/88). Istotą dostawy towarów nie jest bowiem rozporządzanie nimi w sensie prawnym, tylko możliwość faktycznego dysponowania nimi.
 

Katarzyna Miazek, Tax Care