Nie tylko „Dekameron”. Przegląd serialowych parodii historycznych

1. „Allo Allo!” – BBC (1982-1992)  
Akcja serialu toczy się w kawiarni Café René w niewielkim miasteczku Nouvion podczas II wojny światowej, w okupowanej przez Niemców Francji. Kawiarnia staje się jednocześnie ulubionym miejscem spotkań stacjonujących w miasteczku Niemców oraz ważnym punktem operacyjnym działaczy francuskiego ruchu oporu. Właściciel kawiarni, pragnący spokojnego życia René Artois (Gordon Kaye), musi więc wykonywać polecenia ruchu oporu i różne usługi na rzecz skorumpowanych niemieckich władz wojskowych, w przeciwnym wypadku z obu stron grozi mu śmierć.

René przez długi czas ukrywa na zapleczu dwóch brytyjskich lotników, których wraz z ruchem oporu próbuje wysłać z powrotem do Anglii. Żadna z prób nie kończy się jednak powodzeniem. Kawiarnia staje się także miejscem ukrywania skradzionych przez niemieckich oficerów dóbr kultury, które mają im zapewnić spokojne życie po wojnie. Najwięcej problemów przysparza mu szczególnie cenny obraz „Upadłej Madonny z wielkim cycem” pędzla van Klompa. Ten obraz chce także zdobyć Gestapo, które przysyła specjalnego funkcjonariusza Ottona Flicka (Richard Gibson oraz David Janson).

Większość postaci potraktowana jest stereotypowo i groteskowo, w zależności od ich narodowości. Francuz jest przedstawiony jako najlepszy kochanek – w tę rolę wciela się otyły i łysiejący René, który mimowolnie rozkochuje w sobie kelnerki z kawiarni. Romans z Yvette (Vicki Michelle) i Marią (Francesca Gonshaw), a później z Mimi (Sue Hodge), musi ukrywać przed zazdrosną żoną Edith (Carmen Blanche Silvera). Z drugiej strony sam musi odrzucać zaloty niemieckiego oficera, Grubera (Guy Siner). Inną charakterystyczną postacią jest szeregowa Helga Geerhart (Kim Hartman), będąca typową aryjską pięknością i nosząca bieliznę w swastyki.

2. „Czarna żmija” – BBC (1983-1999)  
Serial opowiada o losach rodu Czarnych Żmij na tle historii Imperium brytyjskiego. Scenariusz pierwszej serii stworzyli Richard Curtis i Rowan Atkinson. Kolejne zostały napisane przez Richarda Curtisa i Bena Eltona. Za produkcję cyklu odpowiadał John Lloyd. Pierwszoplanowe postaci odgrywali Rowan Atkinson (w roli tytułowego bohatera, Edmunda Czarnej Żmii) oraz Tony Robinson (w roli Baldricka, sługi lub podwładnego Czarnej Żmii). Muzykę do serialu napisał Howard Goodall.

Pierwszy, piętnastominutowy odcinek specjalny – „Blackadder: The Cavalier Years” („Czarna Żmija: Nonszalanckie lata”) – pojawił się w 1988 roku w ramach Comic Relief Night. Następny, trwający czterdzieści pięć minut, „Blackadder’s Christmas Carol” („Opowieść wigilijna Czarnej Żmii”) powstał jako świąteczny dodatek w 1988 roku. Ostatni, trzydziestominutowy, odcinek „Blackadder: Back & Forth” („Czarna Żmija: Tam i z powrotem”) powstał w 1999 roku i był pierwotnie wyświetlany w kinie mieszczącym się w Millennum Dome (2000), a później nadawany przez telewizję Sky i BBC. W 1982 roku powstał odcinek pilotażowy serialu, ale nigdy nie został wyemitowany w telewizji.

3. „Pan wzywał, Milordzie?” – BBC (1988-1993)  
Akcja serialu rozgrywa się w drugiej połowie lat 20. XX wieku w londyńskiej rezydencji Lorda Meldruma (Donald Hewlett), zamożnego arystokraty o konserwatywnych poglądach, prowadzącego rozległe interesy i zasiadającego w Izbie Lordów. Oprócz owdowiałego lorda w rezydencji mieszkają: jego brat Teddy (Michael Knowles), teściowa Lady Lavender (Mavis Pugh) oraz dwie córki – snobistyczna i rozmiłowana w urokach życia towarzyskiego Poppy (Susie Brann) oraz Cissy (Catherine Rabett), wyzwolona lesbijka. W domu żyje także liczna służba, na czele z kamerdynerem Alfem (Paul Shane), lokajem Jamesem (Jeffrey Holland), pokojówką Ivy (Su Pollard) i kucharką, panią Lipton (Brenda Cowling).

Podobnie jak wiele innych seriali sygnowanych przez Davida Crofta, „Pan wzywał, Milordzie?” stara się w prześmiewczy, ale nie pozbawiony sentymentu sposób, odtworzyć atmosferę miejsc i czasów, których już nie ma. W tym przypadku jest to międzywojenna Anglia, gdzie emancypacja niższych klas zderza się z ekonomiczną dominacją arystokracji, a coraz swobodniejsze normy obyczajowe muszą wciąż toczyć bój z wiktoriańskim purytanizmem i hipokryzją.      
Inspiracją dla fabuły serialu były opowieści dziadka Jimmy’ego Perry’ego, przedwojennego kamerdynera, których scenarzysta słuchał jako dziecko.

4. „Torcik podano” – BBC (1999)  
Akcja serialu rozgrywa się w 1782 roku w pałacu wersalskim, na dworze króla Francji Ludwika XVI i jego żony, królowej Marii Antoniny. Fabuła koncentruje się na życiu bogatych arystokratek przebywających w pałacu w charakterze dam dworu, w szczególności na rywalizacji między dwiema spośród nich: hrabiną de Vache i panią de Plonge. Istotną rolę w ich intrygach odgrywają również ich służący, bez których ówczesna francuska elita nie wyobraża sobie życia i nie jest w stanie wykonać nawet najprostszych czynności.

Pomysłodawcą i scenarzystą serialu był Peter Learmouth, zaś w rolach głównych wystąpił znany żeński duet komediowy Dawn French i Jennifer Saunders.

5. „1670” – Netflix (2023-)  
We wsi Adamczycha mieszkają dwaj szlachcice: Jan Paweł (w tej roli Bartłomiej Topa) będący posiadaczem „mniejszej połowy” włości i znienawidzony przez niego sąsiad, Andrzej, właściciel „większej połowy”. Różnią się wszystkim – Andrzej jest rozsądny, zrównoważony, postępowy, chce płacić wyższe podatki dla dobra Rzeczpospolitej, a Jan Paweł to zwykły pieniacz, awanturnik, sarmata pełną gębą. I to właśnie Jan Paweł jest przewodnikiem po wsi Adamczycha i życiu szlachty w czasach, gdy na jego nieszczęście, Rzeczpospolita szlachecka chyliła się ku upadkowi.

Jan Paweł mieszka z rodziną – bogobojną i surową żoną Zofią (w tej roli Katarzyna Herman), synem Stanisławem (w tej roli Michał Balicki znany z występu w „Emigracji XD”), córką Anielą (druga udana rola serialowa Martyny Byczkowskiej po „Absolutnych debiutantach”) i synem Jakubem (Michał Sikorski). Przeplatające się obrazki z życia każdego dorosłego członka rodziny dają nam wgląd w ich codzienność i rutynę.

Twórcy zdecydowali się na śmiały i ciekawy zabieg uwspółcześnienia nie tylko języka, ale i sytuacji, wydarzeń na tyle, abyśmy mogli przeglądać się w nich jak w problemach, które znamy z doświadczenia, mediów, albo opowieści znajomych. Dlatego też Jan Paweł jest dla swoich dzieci przedstawicielem dziadocenu, a przecież jego ambicją jest dożyć „aż pięćdziesięciu lat” więc daleko mu do metrykalnej starości. Zawsze racja musi być po jego stronie, skutecznie wprawia w zażenowanie całe towarzystwo niezręcznymi opowieściami, które uważa za zabawne i podejmuje absurdalne decyzje, nie licząc się z ich konsekwencjami.