Seriale obyczajowe, które kiedyś oglądała cała Polska. Część pierwsza – lata 90.

1. „W labiryncie” – ówczesna TP2 (1988-1991)

Polski serial obyczajowy, a właściwie pierwsza polska telenowela zadebiutowała 25 grudnia 1988 roku na kanale telewizyjnej „Dwójki”. Produkcja Wojciecha Niżyńskiego w reżyserii Pawła Karpińskiego była bardzo nowoczesna jak na moment, w którym powstała. Opowiadała losy pracowników Pracowni Farmakologii Klinicznej Instytutu Medycyny Klinicznej i Doświadczalnej w Warszawie. Akcja toczyła się w środowisku naukowym, ale też pośród przedsiębiorców i pracowników załogi lotniczej.

„W labiryncie” powstało w okresie transformacji ustrojowej, co widać w życiu bohaterów i zmieniającej się wokół nich rzeczywistości. Główna bohaterka to Ewa Glinicka (w tej roli Agnieszka Robótka-Michalska, a później Beata Rakowska), która kończy studia farmaceutyczne i zaczyna pracę we wspomnianym Instytucie. Jej narzeczony umiera, a ona musi zacząć dorosłe życie i swoją pierwszą poważną pracę, mimo że świat, jaki znała, właśnie się skończył.

W serialu występowały gwiazdy polskiego kina jak Marek Kondrat, Sławomira Łozińska, Małgorzata Lorentowicz, Jowita Budnik, Leon Niemczyk, Wiesław Drzewicz. „W labiryncie” gromadziło podczas emisji jednego odcinka aż 16 milionów widzów przed telewizorami.

Telenowela cieszyła się powodzeniem, ponieważ opowiadała o życiu bohaterów, którzy tak samo, jak widzowie, zmagali się z nową sytuacją polityczną i gospodarczą w kraju, mieli rodziny i obawiali się o ich przyszłość, o pracę, ale też bawili i spędzali czas ze znajomymi. Była to produkcja nowoczesna i odpowiadająca na zapotrzebowanie widzów chcących utożsamiać się z oglądanymi bohaterami. „W labiryncie” wypełnione jest także hitami muzycznymi przełomu lat 80. i 90.

Co ciekawe, serial realizowany był w naturalnych wnętrzach i w plenerach, nie były one w żaden sposób przygotowywane do kręconych scen. Powstało 120 odcinków rozbitych na dwa sezony. Twórcy „W labiryncie”, kilka lat później, stworzą kolejny hit telewizyjny, czyli emitowany do dzisiaj „Klan”.

2. „Zespół adwokacki” – TVP1 (1993-1994)

Kolejny tytuł opowiadający losy bohaterów przez pryzmat ich pracy. Kulturoznawcy podkreślają, że to stała cecha polskich seriali – oglądamy bohaterów, dla których ważne są dwa czynniki, rodzina i praca. Dopiero w ostatnich latach zmienia się nieco nastawienie do rodzimej produkcji serialowej, ale początek lat 90. doskonale obrazuje dwa priorytety Polaków.

Powstało zaledwie dwanaście odcinków „Zespołu adwokackiego”, ale warty jest wspomnienia, ponieważ poruszał bardzo ciekawe i odważne jak na tamte czasy, tematy. Głównymi bohaterami byli członkowie zespołu adwokackiego z podwarszawskiej miejscowości. W serialu dyskutowano o takich kwestiach, jak etyczna zasadność kary śmierci, działalność ośrodków dla nosicieli wirusa HIV (co pokazuje, jak eskalowała panika związana z tematem HIV i AIDS w latach 90.), dezercja, mężobójstwo, eutanazja.

W obsadzie znajdziemy wiele ciekawych nazwisk: Tomasz Stockinger jako mecenas Krzysztof Janicki, Wiesław Michnikowski jako mecenas Stefan Czernik, Gustaw Lutkiewicz jako ojciec Krzysztofa i szef zespołu, a także Hanna Dunowska jako dr Monika Janicka, żona Krzysztofa oraz Maciej Orłoś jako mecenas Jacek Korewicz.
Serial według pomysłu Wojciecha Niżyńskiego wyreżyserował Andrzej Kotkowski.

3. „Radio Romans” – TVP2 (1994-1995)

Akcja „Radio Romans” rozgrywała się w Gdańsku. Bohaterami byli pracownicy lokalnej, prywatnej rozgłośni radiowej. Tutaj także spoiwem łączącym bohaterów była praca. Założycielami rozgłośni byli Wanda (Dorota Kolak) i Andrzej (Krzysztof Stelmaszczyk), a pracownikami, m.in. Basia Zwolińska (Beata Ścibakówna), Marek Zwoliński (Igor Michalski), Stefan (Tomasz Bednarek), Piotr (Jan Jankowski), Antoni (Mirosław Baka), a także nowo zatrudniona Dominika (w tej roli Małgorzata Foremniak).

Serial skupiał się na codzienności bohaterów, ich prywatnych relacjach, oczywiście żywiołowo omawianych podczas spotkań w pracy. To był moment, w którym Małgorzata Foremniak zyskiwała rozpoznawalność (jeszcze przed sukcesem „Na dobre i na złe”) i chętnie obsadzano ją w rolach młodych, dynamicznych bohaterek stawiających zarówno na udane życie prywatne, jak i na rozwój zawodowy.

Na potrzeby produkcji powstała piosenka autorstwa Jacka Cygana, którą wykonał Ryszard Rynkowski.

Powstały zaledwie trzydzieści dwa odcinki serialu, ale zapisał się on w historii telewizji jako nowoczesna produkcja pokazująca zmieniającą się rzeczywistość i nowe aspiracje młodych Polaków. Scenariusz napisała Ilona Łepkowska, a reżyserowali naprzemiennie Ireneusz Engler i Janusz Dymek.

4. „Fitness Club” – TVP2 (1995-1996)

Fabuła serialu była bardzo prosta. Jego akcja toczyła się na warszawskim Ursynowie, w osiedlowym klubie sportowym, gdzie spotykały się stałe bywalczynie, ale i pracownicy klubu opowiadający swoje codzienne perypetie. Był to serial obyczajowy z elementami komedii, dlatego też niektóre gagi nie przypadły do gustu widowni. Produkcji zarzucano zbyt banalny scenariusz, chociaż z perspektywy czasu można uznać, że brak gęstej fabuły nie jest dzisiaj przeszkodą do tego, żeby seriale cieszyły się popularnością i nie dotyczy to jedynie oper mydlanych.

W klubie poza zajęciami grupowymi dla klientek, była także sauna, siłownia, gabinet masażu, gabinet kosmetyczny, a z czasem również wypożyczalnia kaset wideo oraz mała kawiarnia, czyli było to idealne miejsce do odpoczynku. Widzowie, oglądając serial, też mieli przy nim odpoczywać stąd nieco pretekstowy scenariusz. To kolejna produkcja Wojciecha Niżyńskiego w naszym zestawieniu. Widać więc, kto był najważniejszym showrunnerem polskich seriali lat 90. I znowu temat pracy i rodziny był numerem jeden.

W obsadzie znajdziemy gwiazdy telewizyjne lat dziewięćdziesiątych: Adrianna Biedrzyńska w roli Ewy Góralczyk, czyli właścicielki klubu, a także Dorota Kamińska jako klientka Maja Weber, Emilian Kamiński jako masażysta Ryszard Magura, Wiktor Zborowski w roli Janusza, męża Ewy, Jowita Budnik jako Lidka, czyli dziewczyna z problemami objęta dozorem kuratorskim, Jerzy Zelnik jako rehabilitant Leszek i Maria Winiarska w roli bywalczyni klubu, Uli.

W serialu występowali także: Maria Pakulnis, Juliusz Machulski, Magdalena Zawadzka, Leon Niemczyk, Paweł Deląg i można tak wymieniać bez końca. Obsada na miarę filmu kinowego.

Na potrzeby czołówki powstała specjalna piosenka Trubadurów, pt. „Gorąca krew”. Serial emitowany był w soboty o godz.15.30. Powstało dwadzieścia sześć odcinków.

5. „Matki, żony i kochanki” – TVP1 (1996,1998)

Pierwsza seria powstała w 1995 i obejmowała dwanaście odcinków (emitowane w okresie od 18 lutego do 5 maja 1996), a druga w 1998 i obejmowała dziesięć odcinków (nadawane były od 30 sierpnia do 1 listopada 1998).

Tym razem także praca jest punktem wyjścia do opowiedzenia losów czterech przyjaciółek, które ukończyły Wydział Pielęgniarstwa Liceum Medycznego w Warszawie. Spotykają się po latach na zjeździe klasowym i odnawiają kontakt.

Wiktoria (Anna Romantowska), Hanka (Elżbieta Zającówna), Wanda (Małgorzata Potocka) i Dorota (Gabriela Kownacka) zmagają się z problemami w życiu prywatnym i to ich perypetie zmierzające do szczęśliwego finału obserwujemy na przestrzeni dwudziestu dwóch odcinków. Są romanse, intrygi, poszukiwanie ojca dziecka i młode pokolenie aktorów – Mateusz Damięcki i Anna Mucha.

Serial pokazywał różne klasy społeczne, ponieważ każda z bohaterek była usytuowana na innej gałęzi zawodowej, miała inną pracę, inne dochody i prowadziła zupełnie inny styl życia. Scenariusz napisali Paweł Trzaska, Zdena Sisova, Ryszard Zatorski i Juliusz Machulski. Reżyserował także Juliusz Machulski oraz Ryszard Zatorski. Tytułową piosenkę do serialu zaśpiewała Anna Jurksztowicz.

W 2022 roku Małgorzata Potocka i Anna Romantowska ponownie spotkały się na „małym ekranie” i wystąpiły razem w serialu „Gang zielonej rękawiczki”, dostępnym na Netfliksie.

6. „Życie jak poker” – Polsat (1998-1999)

Serial skupiał się wokół konfliktu dwóch sióstr: Ewy (Małgorzata Szeptycka) i Sandry (Aldona Orman). Jedna była szlachetna i dobra, a druga kapryśna, żądna władzy, roszczeniowa. „Życie jak poker” pokazywało nie tylko bohaterów, z którymi mogła identyfikować się widownia, ale także zamożnych, uprzywilejowanych przedstawicieli wyższej klasy średniej.

Intrygi i akcja rozgrywająca się wokół konfliktów i nieporozumień przypominały gatunkowo telenowelę. Powstało sześćdziesiąt osiem odcinków w ramach dwóch sezonów.

W obsadzie zobaczymy Dorotę Deląg, Ilonę Ostrowską, Joannę Orleańską, Jerzego Schejbala, Krzysztofa Kulińskiego i  Andrzeja Precigsa.