Jak fiskus może wyegzekwować zaległy podatek

Wobec podatnika niepłacącego w terminie należnego podatku w całości lub w części może zostać wszczęta egzekucja administracyjna. Jeśli podatnik osiąga dochody z tytułu zatrudnienia, urząd skarbowy będzie mógł zająć jego wynagrodzenie. O potrącenie z pensji wysokości zaległego podatku wystąpi bezpośrednio do pracodawcy dłużnego podatnika.

Przez wynagrodzenie ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji rozumie wynagrodzenia oraz niewyłączone spod egzekucji inne świadczenia pieniężne związane z pracą lub funkcją wykonywaną przez zobowiązanego na podstawie stosunku pracy oraz innej podstawie, jeżeli z tego tytułu zobowiązany otrzymuje okresowe świadczenia pieniężne.

Przebieg procesu

Organem uprawnionym do zajęcia części wynagrodzenia zwlekającego z zapłatą podatku dłużnika jest naczelnik właściwego dłużnikowi urzędu skarbowego. Gdy stwierdzona zostaje zaległość podatkowa, fiskus wysyła dłużnikowi upomnienie. Wszczęcie egzekucji jest możliwe po upływie 7 dni od doręczenia upomnienia. Do jej rozpoczęcia zaś niezbędny będzie jeszcze dokument określany jako tytuł wykonawczy - fiskus musi dysponować np. złożoną przez podatnika deklaracją podatkową (w tym przypadku na deklaracji musi znajdować się pouczenie, że stanowi ona podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego). Podstawą wystawienia tytułu wykonawczego może być również decyzja wydana w rezultacie postępowania podatkowego.

Zajęcie wynagrodzenia jest dokonywane z chwilą doręczenia pracodawcy zawiadomienia o zajęciu. Pracodawca zobowiązany jest przekazać należną fiskusowi tę części wynagrodzenia, która nie jest zwolniona spod egzekucji bezpośrednio na rachunek bankowy urzędu aż do pełnego pokrycia egzekwowanych należności.
Jednocześnie z przesłanym zawiadomieniem dla pracodawcy organ egzekucyjny zawiadamia zalegającego podatnika o zajęciu jego wynagrodzenia. Dodatkowo wzywa pracodawcę do złożenia za 3 miesiące poprzedzające zajęcie zestawiania otrzymywanego przez pracownika wynagrodzenia.

Limit zajęcia wynagrodzenia

Podstawą wyliczenia kwoty potrącenia jest wartość netto wynagrodzenia za pracę, a zatem po odliczeniu finansowanych przez pracownika składek na ubezpieczenia społeczne, składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy. Co jednak istotne, część wartości wynagrodzenia jest kwotą wolną, niepodlegająca egzekucji. Ograniczenie to nie ma zastosowania w przypadku umów zlecenia lub umów o dzieło zawartych z własnym pracodawcą.

Fiskus egzekwujący zaległe podatki z wynagrodzenia dłużnego podatnika, może zając maksymalnie połowę otrzymywanego przez tego podatnika wynagrodzenia, po uprzednim odliczeniu możliwych składek oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, lecz przy uwzględnieniu wszystkich dodatków i świadczeń w naturze. Dodatkowo, nie będzie mógł potrącić egzekwowanych należności podatkowych z wynagrodzenia, które jest równe minimalnemu wynagrodzeniu za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. W 2013 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 1600 zł.

Co jeśli połowa wynagrodzenia nie jest wystarczająca, aby pokryć powstałą zaległość podatkową? Pracodawca będzie sukcesywnie przekazywał część wynagrodzenia aż do pełnego pokrycia egzekwowanych należności pieniężnych.

Katarzyna Miazek, Tax Care
Katarzyna Więsik,  księgowa Tax Care