W polskim internecie i gazetach więcej tekstów napisanych przez mężczyzn niż kobiety

Mimo że w większości z 11 badanych krajów kobiety stanowią co najmniej połowę grupy zawodowej dziennikarzy, albo wręcz przeważają liczebnie na studiach dziennikarskich, to mężczyźni tworzą większą część najbardziej eksponowanych materiałów dziennikarskich.

Badacze zrzeszeni w EJO dokonali analizy zawartości wybranych mediów drukowanych oraz internetowych w następujących krajach: Czechy, Hiszpania, Łotwa, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Szwajcaria, Ukraina, Wielka Brytania i Włochy. Badano autorstwo najbardziej eksponowanych materiałów z sekcji wydarzenia, komentarze i biznes oraz towarzyszące im ilustracje.

Okazało się, że mężczyźni dominują nie tylko jako autorzy tekstów, lecz także jako bohaterowie zdjęć. Na 43% ilustracji do badanych artykułów widoczni byli tylko mężczyźni, podczas gdy zdjęcia kobiet ilustrowały 15% materiałów.

We Włoszech i Niemczech dominują mężczyźni, w Portugalii przewaga kobiet

Największe dysproporcje płciowe w autorstwie tekstów widoczne były w takich krajach jak Włochy oraz Niemcy. We Włoszech blisko 2/3 (63%) badanych tekstów zostało stworzonych przez mężczyzn. Kobiety były autorkami 1/5 (21%) publikacji. W Niemczech mężczyźni byli autorami niemal cztery razy większej liczby tekstów niż kobiety (58% vs. 16%). Pozostałe materiały stanowiły depesze agencyjne albo materiały niepodpisane.

Na tle średniej europejskiej pozytywnie wyróżniła się Portugalia. Tylko tu materiały autorstwa kobiet przeważały ilościowo nad materiałami mężczyzn (31% vs. 20%), choć jednocześnie bardzo dużo miejsca zajęły teksty bezimienne, np. depesze agencyjne (49%). Mężczyźni dominowali także na zdjęciach - byli widoczni na fotografiach do 49% materiałów (kobiety: 12%).

Ciekawie w kwestii równości płci w mediach przedstawia się sytuacja na Ukrainie. Ukraińskie dziennikarki są w podobnym stopniu widoczne w mediach jako autorki tekstów, co mężczyźni, ale kobiety są raczej nieobecne na zdjęciach. W sumie, licząc wszystkie cztery badane tytuły, mężczyźni byli autorami 33% artykułów, a kobiety - 28%. Ponadto mężczyźni byli widoczni na 49% zdjęć, a kobiety - na 10%.

Większy problem z dbaniem o równość płci ma tradycyjna prasa drukowana niż media internetowe. W internecie dysproporcja pomiędzy publikacjami kobiet a mężczyzn jest mniejsza, choć na zdjęciach wciąż dominują mężczyźni.

W Polsce też dominują mężczyźni

Także i w Polsce to mężczyźni dziennikarze, politycy, eksperci są bardziej widoczni od kobiet. Jednak dysproporcja nie jest tak rażąca jak np. w przypadku Niemiec czy Włoch. Teksty przygotowane przez mężczyzn stanowiły 37% materiałów opublikowanych we wszystkich czterech badanych tytułach ("Gazeta Wyborcza", "Fakt", Onet.pl, Wp.pl), a teksty przygotowane przez kobiety – 24%.

W tym zestawieniu najlepiej wypadła Wirtualna Polska - tu 40% wszystkich materiałów było autorstwa kobiet, podczas gdy 58% autorstwa mężczyzn. Druga pod względem liczby materiałów tworzonych przez kobiety dziennikarki okazała się Gazeta Wyborcza – stanowiły one w sumie 1/3 (33%) badanej zawartości (teksty tworzone przez mężczyzn stanowiły ponad połowę - 55%).

W Onet.pl 27% badanych tekstów zostało stworzonych przez mężczyzn, a 16% przez kobiety. 56% stanowiły niepodpisane materiały agencyjne. Ze względu na praktykę niepodpisywania tekstów ciężko ocenić widoczność kobiet także w dzienniku Fakt. Tu 81% badanych materiałów podpisana była tylko inicjałami, w związku z czym odsetek materiałów stworzonych przez mężczyzn wyniósł 10%, a przez kobiety - 9%.

Mężczyźni dominowali także na zdjęciach: 39% opublikowanych ilustracji przedstawiało panów, 14% – panie. Częściej niż kobiety na ilustracjach znajdowały się inne obiekty (przedmioty, dzieci, grupy mieszane). Stosunek liczby zdjęć przedstawiających mężczyzn do liczby zdjęć przedstawiających kobiety w poszczególnych tytułach wyglądał następująco: Onet.pl – 48% vs. 16%, WP.pl – 46% vs. 10%, "Fakt" – 40% vs. 22%, "Gazeta Wyborcza": 24% vs. 9%.

W całym okresie badania dwukrotnie zdarzyło się, że w materiale dotyczącym kobiet na zdjęciu i tak byli mężczyźni. Tak było w opublikowanym w Wp.pl wywiadzie z Joanną Kluzik-Rostkowską oraz w depeszy dotyczącej nagrody Człowieka Wolności przyznanej sędzi Julii Przyłębskiej – w obu przypadkach na zdjęciach znalazł się Jarosław Kaczyński.

Badanie EJO opierało się na analizie autorstwa artykułów oraz towarzyszącego im materiału zdjęciowego w dwóch wybranych mediach drukowanych (głównie dziennikach) oraz dwóch mediach internetowych. Na przestrzeni czterech tygodni w styczniu i lutym 2018 r., po dwa dni w każdym tygodniu (wtorek i czwartek) analizowano publikacje z sekcji wiadomości, komentarze i biznes. Dla ujednolicenia próbki badawczej analizowano materiały z pierwszych 15 stron każdego z dzienników. W mediach online badano 20 pierwszych wpisów na stronie głównej. Artykuły dotyczące zdrowia, sztuki i stylu życia były wyłączane, podobnie jak treści dotyczące sportu. Uwzględniono jedynie materiały typu hard news.

Badanie przeprowadzone zostało przez instytucje partnerskie EJO i następujące osoby je reprezentujące: Ana Pinto Martinho, CIES – IUL e LCC – IUL, Lissabon, Paulina Pacula, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław; Rachel Stern, Berlin, Felix Simon, EJO/Reuters Institute for the Study of Journalism (RISJ), University of Oxford, Caroline Lees, RISJ, Georgia Ertz and Philip di Salvo, Università della Svizzera italiana, Lugano; Līga Ozoliņa, Turiba University, Riga, Sandra Štefaniková, Charles University, Prague, Antonia Matei, University of Bucharest; Dimitrina Jivkova Semova, Complutense University of Madrid; Halyna Budivska, National University of “Kyiv-Mohyla Academy”, Kiev; and David Gerber, Académie du journalisme et des médias (AJM), University of Neuchâtel.